Riskli bina tespiti için kanunda bir zorunluluk bulunmamaktadır fakat yapılan değerlendirmeler neticesinde, eski binaların yapım aşamasında mühendislik hizmeti almadığı, standartlara uygun inşaat teknikleri ve malzemeler ile yapılmadığı ve beton kalitesinin düşük olduğu belirlenmiştir. Oturduğu binaların riskli olduğunu düşünen vatandaşların risk tespit yaptırması öncelikle kendi güvenliği ve huzuru açısından uygun olacaktır.

Riskli binaların tespiti için Çevre ve Şehircilik Bakanlığından lisans almış kurum ve kuruluşlara kat maliklerinden veya kanuni temsilcilerinden en az bir tanesinin tapu ve kimlik fotokopisi ile başvurması gerekmektedir. Başvuru sahibinin diğer malikler tarafından engellenmesi durumunda 6306 sayılı “ Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun” un 8. Maddesine göre, 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nun ilgili hükümleri uyarınca Cumhuriyet Başsavcılığı’na suç duyurusunda bulunulabilmektedir.

Tespit başvurusundan sonra lisanslı kurum ve kuruluşlar, riskli bina tespitini bakanlıkça belirlenen ve geri ödemesi olmayan bir ücret karşılığında, yine bakanlıkça belirlenmiş “Riskli Bina Tespit Yönetmeliği” esaslarına göre yapacak ve tespit işleminden sonra bina risk raporunu hazırlayacaklardır.

İnceleme sonucunda riskli olduğu belirlenen binalar, 10 iş günü içinde Altyapı Kentsel Dönüşüm İl Müdürlüğü’ne ve Tapu Müdürlüğü’ne yazılı olarak bildirilir. İlgili Tapu Müdürlüğü riskli bulunan yapının kütüğüne “riskli yapı” şerhi düşer ve hak sahiplerine, yapılarının riskli olarak tespit edildiğini, karara 15 gün içerisinde itiraz edebileceklerini ve 60 günden az olmamak kaydı ile belirlenen bir sürede binanın yıkılacağını belirten bir tebligat gönderir.

Kat malikleri tapu müdürlüğünün tebligatından sonra 15 gün içerisinde İstanbul, Bursa ve İzmir’de Altyapı ve Kentsel Dönüşüm İl Müdürlükleri’ne, diğer illerde ise Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüklerine verecekleri dilekçe ile tespite itiraz edebilirler. Yapılan itirazlar bakanlık ve üniversitelerin belirlediği teknik heyet tarafından incelenip, tespitin uygun bulunması halinde rapor kesinleşmiş sayılacak ve yıkım süreci başlayacaktır. Teknik heyetin binanın riskli olmadığına karar vermesi durumunda tapu kütüğüne konulan şerh kaldırılacaktır.

Yapılan İşlemler;

1. Binanızın gözle muayenesi yapılarak; projeye uygunluğu, herhangi bir yapısal hasar veya çatlak olup olmadığı kontrol edilir. Binanıza ait statik ve/veya mimari projeye ulaşılamazsa binanın mevcut duruma göre rölevesi çıkartılır.
2. Binanızın bulunduğu zemin parametrelerinin belirlenmesi için zemin etüdü yapılır.
3. Mevcut beton basınç dayanımının tespiti için Deprem Yönetmeliği’nde belirtilen yeterli sayıda karot numunesi alınır. Bu numuneler Bakanlık yetki belgeli laboratuvarımızda basınç dayanım testine tabi tutularak deney raporu hazırlanır.
4. Deprem Yönetmeliği’nde belirtilen yeterli sayıda yapı elemanının donatılarının çapları, sayıları röntgen cihazı ve paspayı sıyırma metodu ile tespiti yapılır ve raporu hazırlanır.
5. Tespit edilen zemin ve betonarme malzeme değerleri statik programa girilerek 3 boyutlu modelleme ile bina deprem performans analizi yapılır.
6. Yapılan tüm gözlemsel, deneysel çalışmalar ve analizleri içeren “Deprem Risk Raporu” hazırlanır ve 1 kopya müracaat sahibine, 1 kopya ise Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü’ne teslim edilir.